Amersfoort

Het oude centrum van Amersfoort is begrenst met stads- en waterpoorten. De meest opvallende poort is de Koppelpoort uit eind veertiende of begin vijftiende eeuw, die aan de noordwest kant van de stad aan de Eem is gelegen. De poort kon gesloten worden en voor indringers was er een boven de poort een vierkant werpgat waaruit men kokend water, olie of pek naar beneden kon gooien.

Een andere prachtige stadspoort van Amersfoort is de Monnikendam waterpoort. Deze is te vinden aan de oostzijde van het centrum. De Monnikendam werd omstreeks 1400 gebouwd, waarmee het onderdeel van de stadsmuur werd. Tegenwoordig is het een geliefde trouwlocatie.

En als laatste willen we de kleine Kamperbinnenpoort benoemen. Aan het einde van de bekende winkelstraat ‘Langestraat’ loop je onder de uitermate goed onderhouden Kamperbinnenpoort door. Het behoort tot één van de laatste overblijfselen van de eerste stadsmuur. De Kamperbuitenpoort is onderdeel van de tweede stadsmuur.

De beroemde muurhuizen van Amersfoort zijn erfenissen uit de zestiende en zeventiende eeuw. Zij werden gebouwd op de resten van de eerste stadsmuur die omstreeks 1500 werd afgebroken. De muurhuizen waren onderdeel van de stadsuitbreiding. Omdat de bouw van de muurhuizen vrij gefaseerd verliep, zie je er verschillende stijlen in terug. De meest bekende muurhuizen van Amersfoort zijn Plompe- of Dieventoren, de Bollenburgh, Nieuwenburgh, Huis Tinnenburg en het Secretarishuisje.

Een rondvaart door de grachten van Amersfoort is een prima plan tijdens je bezoek aan deze boeiende stad. Vanaf de boot zie je de stad namelijk van een geheel andere kant. De boottochten door de grachten gaan gepaard enthousiaste schippers die je allerlei details en verhalen van vroeger vertellen. Je passeert namelijk leuke en ook historische plekjes die door de tijd heen heel wat bezoekers naar Amersfoort hebben getrokken. Denk hierbij aan het Mondriaanhuis, de vele kunstwerken op straat, de monumentale waterpoort Monnikendam, de Koppelpoort en wat er schuilging achter de oude gevels van panden aan de waterkant. Leun lekker achterover en laat de stad Amersfoort aan je voorbij glijden.

Maak kennis met het leven en de werken van Mondriaan door het Mondriaanhuis te bezoeken. De inmiddels wereldberoemde schilder Mondriaan had niet kunnen overzien hoe immens populair zijn tekeningen en schilderijen nog zouden worden. Lange tijd heeft hij geworsteld met wat nu zijn stijl zou worden. Ondertussen vond hij afleiding bij de dames en in het nachtleven van Parijs. Zijn verblijf was een stuk minder charmant, want zijn werken leverden destijds niet heel veel op. Voor de zekerheid bleef hij daarom ook bloemen schilderen, want die brachten immers gegarandeerd inkomsten op. Onder vrij sobere omstandigheden vond hij uiteindelijk zijn passie voor lijnen en kubisme. Zijn landschappen en ander natuurwerk nam geleidelijk af en na zijn terugkeer in Nederland stortte hij zich volledig op ritmisch gevormde kleurenvakjes in primaire kleuren. Zijn laatste avonturen beleefde hij in New York. Hier kwam hij tussen de avant-garde op het idee om een schilderij te maken met de titel ‘Victory Boogie Woogie’. In 1971 overleed hij in New York, nog voordat het schilderij af was. Dit verhaal van zijn leven en de schilderijen die hij achterliet zijn deels te bewonderen in het geboortehuis van Mondriaan te Amersfoort.

Volgens eigen zeggen vormt de Onze Lieve Vrouwetoren van Amersfoort het kadastraal middelpunt van Nederland. De middeleeuwse kerk werd omstreeks 1460 gebouwd in een kenmerkende gotische stijl. De toren kreeg een plek naast het kerkgebouw, waar het gebouwd werd op de fundering van een oude stadsmuur. Hierdoor kwam de toren ook scheef te staan. Inmiddels is de toren voorzien van zo’n honderd klokken. In de toren is tevens een herinneringslantaarn geplaatst. Deze lichtbundel, ter hoogte van de tijdsklokken, schijnt vanaf één uur ’s nachts tot in de ochtend. Dit “waaklicht” is onderdeel van een verlichtingsplan en zou de herinnering aan een dierbare overledene in leven houden. De naam en data van overleden personen zijn te koppelen aan dit licht en een digitaal scherm op de begane grond.

Wanneer je op zoek bent naar wat uitdaging en/of een mooi uitzicht, dan kun je de ruim 98 meter hoge Onze Lieve Vrouwetoren beklimmen. Vanaf deze ‘Lange Jan’ zoals de toren ook wel wordt genoemd, heb je een waanzinnig mooi uitzicht over de stad Amersfoort.

Het kunsthistorische museum van Amersfoort staat bekend als Museum Flehite. Verdeeld over drie monumentale panden kun je in dit museum genieten van internationale kunst en historische voorwerpen die een heldere weergave van de geschiedenis vormen. Met name de periode tussen 1850 en 1950 worden uitvoerig belicht. De gebouwen waarin Museum Flehite is gevestigd zijn eveneens een bezienswaardigheid. Het betreffen namelijk muurhuizen uit de zestiende eeuw die op de funderingen van de eerste stadsmuur zijn gebouwd. Deze drie panden aan de Breestraat vormen vanaf 1890 het Flehite museum.

Het midden van de stadskern in Amersfoort wordt gedomineerd door de Sint Joriskerk. Het huidige uiterlijk werd al verkregen in de zestiende eeuw, namelijk rond het jaar 1534. Uiteraard hebben er daarna nog grondige restauraties plaatsgevonden, maar aan het uiterlijk is vrijwel niets veranderd. Het interieur van de Sint Joriskerk laat zich als gotisch omschrijven. Het doksaal, wat het schip van het priesterkoor scheidt, is van zandsteen en werd omstreeks 1480 gemaakt. Achter met kalk besmeerde muren zijn prachtige schilderingen bloot komen te liggen die dankzij de kalk goed bewaard zijn gebleven. Een mooi voorbeeld hiervan is de ‘Klockman’ uit 1725.

Dierenpark Amersfoort is een ideaal uitje voor jong en oud. Aan de rand van de stad werd omstreeks 1948 een bescheiden dierenpark opgericht door twee studievrienden. Samen met diens echtgenotes groeide het dierenpark uit tot een volwaardige dierentuin en later werd dit door de kinderen overgenomen. Als familiebedrijf heeft Dierenpark Amersfoort naam en faam opgebouwd. Nog altijd werkt de dierentuin gepassioneerd aan passende leefgebieden, speelplezier en onderhoud van het park. Hoewel er steeds meer kritieke geluiden over dierentuinen naar buiten komen, weet het Dierenpark van Amersfoort nog jaarlijks duizenden gasten te boeien. Jong en oud raakt niet uitgekeken op de tijgers, giraffen, apen en het ‘Rijk der Reuzen’ waar de olifanten verblijven.

Volgens de inwoners van de stad is de Krommestraat dè leukste straat van Amersfoort. En dat klopt. De Krommestraat bevindt zich in het centrum van de stad. Een wandeling door deze bekende straat levert je leuke speciaalzaken, boetiekjes en knusse restaurants. Heel anders dan de geijkte ketens aan de doorgaande Langestraat. De horeca maakt kwistig gebruikt van de Waterlijn die achter de Krommestraat stroomt.

Heel vroeger was de Krommestraat een straat waar zeker vier bierbrouwerijen gevestigd waren. En die hadden water nodig. In het pand van Brouwerij de Kroon is tegenwoordig een winkel gevestigd. Kleine terrasjes en raampartijen bieden je zicht over voorbijvarende sloepen en ander waterverkeer.

Het overwegend groene buitengebied van Amersfoort leent zich uitstekend voor het maken van mooie wandelingen en/of fietstochten. Zo ook richting de Utrechtse Heuvelrug, wat zo’n vijftien kilometer ten zuiden van Amersfoort ligt. Dit natuurgebied is officieel uitgeroepen tot Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Het agrarische landschap bestaat uit bossen, heidevelden en uitdagende heuvelachtige gebieden die je de weg leiden langs kastelen, historische tabaksplantages en andere nostalgische landgoederen.

De Utrechtse Heuvelrug is door een oude legende voor altijd verbonden aan de stad Amersfoort. Jonkheer Everard Meyser sloot namelijk in 1661 een weddenschap af waarin hij de uitdaging aanging om enkele Amersfoortse inwoners zo ver te krijgen dat ze een gevonden zwerfkei vanaf de Utrechtse Heuvelrug door de stadspoort zouden slepen. Hij trakteerde de vierhonderd gewillige Amersfoorters op liters bier als dit zou lukken. Geen uitdaging te veel voor de inwoners en gretig begonnen ze te slepen met de kei. Nadat pijnlijk duidelijk werd dat ze in de maling werden genomen, werd de kei begraven en uiteindelijk pas in 1903 weer opgegraven. Het resulteerde met de bijnaam ‘Keitrekkers’ zoals de Amersfoorters worden genoemd. En de Amersfoortse Kei is sindsdien de trots van de stad en te bewonderen aan de Arnhemsestraat.